Το Ρέθυμνο
Παρελθόν και Μέλλον
Η πόλη του Ρεθύμνου, εκτείνεται στο κέντρο της βόρειας παραλίας της Κρήτης πίσω από το κάστρο και το ομώνυμο ύψωμα της Φορτέτζας.
Βρίσκεται στη θέση της αρχαίας πόλης Ρίθυμνα και χωρίζεται στην Παλιά και τη Νέα πόλη, ενώ δίπλα της εκτείνεται η προκυμαία Βενιζέλου, η ruga maistra των Βενετσιάνων. Σε ανοικτή καμπύλη και με μεγάλο πλάτος, με δεντροστοιχίες, φοινικόδεντρα και διάφορα κέντρα διασκεδάσεως και καφετέριες, είναι το μέρος που συγκεντρώνει την μεγαλύτερη τουριστική κίνηση τους καλοκαιρινούς μήνες. Στα ανατολικά της πόλης απλώνεται σε μήκος 12 χλμ., η απέραντη παραλία του Ρεθύμνου με λεπτή γκριζοκίτρινη άμμο, επίσης σημαντικός πόλος έλξης για τους χιλιάδες τουρίστες που κατακλύζουν το Ρέθυμνο κάθε χρόνο. «Αγαθό θηρίο που έχει τα πόδια του μέσα στο νερό και δεν του κάνει καρδιά να τα σύρει παραπέρα» σύμφωνα με τον λογοτέχνη Παντελή Πρεβελάκη, το Ρέθυμνο ευτύχησε να μην πάθει καταστροφές από σεισμούς όπως άλλες Κρητικές πόλεις, και έτσι να σώζονται σχεδόν ανέπαφα τα περισσότερα μεσαιωνικά μέγαρα των Βενετών και Κρητών αρχόντων. Διατηρούνται επίσης σχεδόν στην αρχική τους μορφή οι μιναρέδες των τζαμιών του Νερατζέ, της Μεγάλης Πόρτας και του Μασταμπά, σημάδια της πολύχρονης τουρκικής κατοχής. Όλα αυτά, και πολλά άλλα μνημεία κάνουν την παλιά πόλη του Ρεθύμνου ένα ζωντανό μουσείο των τελευταίων αιώνων.
Το Ρέθυμνο αρχίζει να γίνεται πόλη την περίοδο της Βενετοκρατίας. Οι Βενετοί ως κυρίαρχοι στη θάλασσα είχαν ανάγκη από ένα λιμάνι, έστω και μικρό, στο σημείο αυτό για να καταφεύγουν οι γαλέρες που παρέπλεαν από το Χάνδακα (Ηράκλειο) στα Χανιά και διασκεύασαν το Μαντράκι, στο υπήνεμο ανατολικό τμήμα του ακρωτηρίου της Φορτέτζας εγκαθιστώντας εκεί και το διοικητικό μέρος της περιοχής. Μέχρι το τέλος του 16ου αιώνα το Ρέθυμνο ήταν πια πόλη με πληθυσμό 5.500 κατοίκους.
Mετά από 4 αιώνες οικονομικής και πνευματικής άνθισης, αλλά και αρκετές καταστροφές από επιδρομές πειρατών, η πόλη θα πέσει στα χέρια των Τούρκων το 1646, όπου και θα παραμείνει μέχρι την απελευθέρωση της Κρήτης το 1898.
Στη νεώτερη ιστορία, από το Ρέθυμνο θα ξεκινήσουν διαπρεπείς άνδρες των γραμμάτων, όπως οι αδερφοί Γιώργος και Ιωάννης Χατζηδάκις, ο Παντελής Πρεβελάκης και άλλοι, ενώ εδώ θα γραφούν μερικές από τις σημαντικότερες σελίδες του έπους της Μάχης της Κρήτης.
Σήμερα το Ρέθυμνο είναι μια πλούσια και σύγχρονη πόλη, που εξελίσσεται και επεκτείνεται με γοργούς ρυθμούς. Η τοπική οικονομία βασίζεται κυρίως στον τουρισμό, την κτηνοτροφία και το εμπόριο. Με σύγχρονες καινούργιες κατοικίες στις περιφερειακές συνοικίες του Μασταμπά και της Καλλιθέας, είναι μία πόλη που συνδυάζει την παράδοση με την εξέλιξη. Είναι ακόμα μία πόλη αναπτυγμένη πολιτιστικά, που φιλοξενεί θεσμούς όπως το διάσημο πλέον Αναγεννησιακό φεστιβάλ του καλοκαιριού, και πολιτιστικά κέντρα όπως η πινακοθήκη σύγχρονης τέχνης Λ. Κανακάκι.
Τέλος το Ρέθυμνο είναι μία πόλη με έντονη φοιτητική κίνηση, καθώς είναι η έδρα των σχολών Φιλοσοφικής, Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Κρήτης και από τον Σεπτέμβριο του 1999 του Τμήματος Μουσικής Τεχνολογίας & Ακουστικής του Τ.Ε.Ι. Κρήτης. Στην πόλη λειτουργεί κλειστό γυμναστήριο (Μελίνα Μερκούρη) και κολυμβητήριο, ανοικτά γήπεδα τένις και μπάσκετ, ενώ υπάρχουν σύλλογοι για όλα τα μεγάλα αθλήματα και το στίβο, με έδρα το εθνικό στάδιο. Λειτουργούν ακόμα 4 αίθουσες κινηματογράφου, πολιτιστικό κέντρο, καθώς και πλήθος κέντρων διασκέδασης, καφετεριών και clubs, ενώ από οικονομική άποψη τα επίπεδα τιμών είναι γενικά χαμηλότερα από αυτά της Αθήνας. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι τα ενοίκια κυμαίνονται από 175 έως 235 ευρώ το μήνα για μία (συνήθως επιπλωμένη) γκαρσονιέρα και γύρω στις 235 έως 295 ευρώ για ένα διαμέρισμα δύο δωματίων (2002).